logogold

design1

ΑΡΧΙΚΗ

Η ΠΕΡΙΟΧΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Η ΜΟΝΗ

ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ

Ο ΝΑΟΣ

ΤΕΜΠΛΟ

ΛΕΙΨΑΝΑ

ΜΕΤΟΧΙΑ

 

signwhite

 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΓΛΩΣΣΕΣ

 

signwhite

 

© Copyright :

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΠΗΛΙΑΣ

Ο ΝΑΟΣ

signblack

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΝΑΟΣ
ΚΤΙΣΘΗΚΕ 60 ΧΡΟΝΙΑ
ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΑΡΧΙΚΟ ΤΟ 1736,
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ
ΚΤΗΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ
ΣΤΟ ΝΟΤΙΟ ΤΟΙΧΟ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ

deltaεν είναι αναγνώσιμη σήμερα και διασώθηκε από τον πρώην μητροπολίτη Ιεζεκιήλ Ανοικοδομήθη ο θείος και ιερός ναός της Ζωοδόχου Πηγής επί έτους ΑΨΛΣΤ μηνί Απριλίου δια συνδρομής Παρθενίου και Παπαιωνά και Παπαγαβριήλ και Παπαανανία. Ανήκει στον αγιορείτικο τύπο, δηλαδή είναι τρίκογχος τετρακιόνιος ναός με τρούλλο και ευρύχωρο νάρθηκα (λιτή, που κτίσθηκε μεταγενέστερα, στα 1892). Ο ναός είναι αρκετά επιμήκης και φέρει ενιαία στέγαση, γεγονός που τον κάνει να συγγενεύει με την τρίκλιτη βασιλική, ενώ φέρει και αρκετές διαφοροποιήσεις στη θολοδομία από προγενέστερα δείγματα του τύπου. Η βόρεια και νότια κεραία του σταυρού καλύπτονται με σκαφοειδείς θόλους, η ανατολική και δυτική με τυφλούς τρούλλους, ενώ και στο νάρθηκα υπάρχει επίσης τριπλή διαίρεση στους θόλους με τυφλό τρούλλο στο κέντρο. Παρ' όλη τη διάσπαση στην ανωδομή, ο εσωτερικός χώρος του ναού εμφανίζεται ευρύς και ενιαίος και τονίζει τόσο το πλούσιο τέμπλο όσο και το εικονογραφικό πρόγραμμα, που είναι ιδιαίτερα πλούσιο. Στον τρούλλο κυριαρχεί μια σύνθεση με τον Παντοκράτορα, την Ετοιμασία Θρόνου και την Αγγελική Λειτουργία. Στο ιερό Βήμα, εκτός του συνηθισμένου ευχαριστιακού κύκλου υπάρχουν μαρτύρια των Αποστόλων, οίκοι του Ακαθίστου Ύμνου και σκηνές της Παλιάς Διαθήκης. Στον κεντρικό θόλο του ιερού εικονίζεται ο Χριστός ως Παλαιός των Ημερών και σ' εκείνον της δυτικής κεραίας η Φλεγόμενη Βάτος. Στον κυρίως ναό υπάρχουν όλοι οι κύριοι κύκλοι, το Δωδεκάορτο, τα Πάθη και τα μετά την Ανάσταση γεγονότα, θαύματα του Χριστού, σκηνές από τη ζωή της Θεοτόκου και του Προδρόμου, ο Ακάθιστος Ύμνος και θαύματα των αρχαγγέλων. Τέλος, στον ανατολικό τοίχο του νάρθηκα ζωγραφίσθηκε η Ζωοδόχος Πηγή και σκηνές από την Αποκάλυψη του Ιωάννη. Ανάμεσα στο πλήθος των σκηνών περιλαμβάνονται αρκετές με μεγάλο εικονογραφικό ενδιαφέρον, όπως εκείνες των μαρτυρίων των αποστόλων, που ακολουθούν πρότυπα της Μακεδονίας, άλλες με δυτικό χαρακτήρα, όπως η παραβολή του Άφρονος Πλουσίου και ο Εμπαιγμός με το Χριστό γονατιστό, οι παραστάσεις της Αποκάλυψης, καθώς και ορισμένες που μαρτυρούν επιδράσεις από τη Ρουμανία, όπως η Βάτος. Οι μορφές χαρακτηρίζονται από σωστό στήσιμο, ροδαλά χρώματα, κινημένη πτυχολογία και διακοσμητική διάθεση στα ενδύματα.

Η ποικιλία των προτύπων που χρησιμοποιούνται και η επιμέρους απόδοση των μορφών οδηγούν σε συσχέτιση του ομώνυμου ζωγράφου με το σημαντικότερο ζωγραφικό εργαστήριο της Θεσσαλίας τον 18ο αιώνα, που έγινε πρόσφατα γνωστό με το όνομα εργαστήριο της Αγιάς, ο κυριότερος εκπρόσωπος του οποίου υπήρξε ο ιερέας Θεόδωρος από την Αγιά και το έργο του στη μονή Δρακότρυπας (1754). Στο εργαστήριο αυτό εντάσσονται αρκετά έργα στην περιοχή της Καρδίτσας, της Τσαριτσάνης και της Αγιάς. Ο ζωγράφος της μονής Σπηλιάς ανήκει στην πρωιμότερη και πλέον τολμηρή ομάδα του εργαστηρίου, στην οποία αποδίδονται επίσης η ζωγραφική του Ν. Υπαπαντής στο Θετίδιο Φαρσάλων (1734), εκείνη της μονής Αγ. Αθανασίου Δροσάτου (1737), καθώς και τμήματα των ναών του Αγίου Νικολάου Τσαριτσάνης και Αγίου Γεωργίου Λεύκης Καρδίτσας.

Η διακοσμητική διάθεση των ζωγράφων αυτών, κυρίως ως προς τα μπαρόκ πλαίσια ορισμένων σκηνών και η αγάπη τους προς τη λεπτομέρεια δείχνει ότι υπήρξαν προηγουμένως ζωγράφοι φορητών εικόνων, πράγμα που αποδεικνύεται από τις αποδιδόμενες εικόνες, όπως εκείνες του τέμπλου της μονής Σπηλιάς. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο αποτελεί ένα ψηλό και ενδιαφέρον ξυλόγλυπτο με 3 σειρές εικόνων, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 1779 σύμφωνα με σωζόμενη επιγραφή, με δαπάνη του ηγουμένου Γαβριήλ και των λοιπών μοναχών, από τους τεχνίτες Γεώργιο και Ιωάννη. Οι περισσότερες εικόνες του χρονολογούνται στα 1736, και μερικές παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, όπως η εικόνα της Θεοτόκου που αναφέρει ότι έγινε δια χειρός ελαχίστου Θεοδώρου εκ κώμης Αγιάς, και η εικόνα του Χριστού που αναφέρει ελάχιστος Θεόδωρος από την Μεγαλοβλαχίαν εκ κώμης Βουκουρέστι. Η έλλειψη συντήρησης των εικόνων δυσκολεύει την ταύτιση του ζωγράφου αυτού, που παρουσιάζει ωστόσο αρκετές ομοιότητες με εκείνον του καθολικού. Στη μονή φυλάσσονται ακόμη και άλλα κειμήλια (λειψανοθήκες, θυμιατά κ.α.), τα περισσότερα από τα οποία φέρουν επιγραφές του 18ου αιώνα, εποχή της μεγαλύτερης ακμής της. Το σημαντικότερο από αυτά, η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σπηλιώτισσας, βρίσκεται στο νέο καθολικό και είναι μικρή εικόνα της Οδηγήτριας, επαργυρωμένη. μονή Σπηλιάς λειτουργεί ακόμη και σήμερα, μετά από ερήμωση δεκαετιών στον 20ό αιώνα και εξακολουθεί να συγκεντρώνει πλήθη προσκυνητών, ενώ συσπειρώνει γύρω της τους πληθυσμούς της Αργιθέας, που κινδυνεύει πλέον με ερήμωση. Η προστασία και η ανάπτυξή της αντανακλούν σε ολόκληρη την περιοχή, η οποία χάρη σ' αυτήν και ορισμένα άλλα μνημεία - σύμβολα μπορεί να ανακαλέσει μέρος από την ευημερία του παρελθόντος και να οδηγηθεί σε ένα ελπιδοφόρο μέλλον.

signblack

signwhite

ΕΙΚΟΝΕΣ

signwhite